Medulla Oblongata'nın iç anatomisi

Bu kadar yazı okuduktan sonra hala iç yapısına geçemedik mi diye soruyor olabilirsiniz; medullanın genel olarak dış yapısını ve az da olsa bölümlerin görevlerini inceledik. Sıra hangi nükleusun (merkezi sinir sistemindeki nöron kümeleri) ve sinir yolunun (akson demetleri, nükleileri farklı yerlerden tutup birbirlerine bağlayan sinir ulaşım sistemleridir) ne işe yaradığını derinlemesine incelemeye geldi. Bunların hepsinin üstlerinde görsel desteklerle göstermeye çalışacağım, keyifli okumalar. 

Medulla oblongata'nın ventralden dorsala 3 farklı bölümden oluştuğunu daha önceden söylemiştik: temel, tegmentum, tectum. Temel dediğimiz yer spinal kordun superioru, yani tam da aşağıdan yukarıya doğru düşünürsek beynimizin başlangıcı diyebiliriz.

Tegmentum, 9. ve 12. kraniyal sinirlerinde olduğu olivary nükleinin içerisinde konumlanır. Tectum ise 4. ventrikülün bir parçası olarak olivary nükleinin posteriorunda kalıyor.

Case courtesy of Assoc Prof Craig Hacking, Radiopaedia.org. From the case rID: 81728 1)

1) Medullanın nükleileri

 1.1) Kraniyal Sinir Nükleisi: 9’uncudan 12’inciye kadar olan kraniyal sinirler medulla oblongata’nın içerisinde konumlanır.

 

1.1.1) Glossopharyngeal Sinir (IX)

Tat almaktan sorumludur (Bu yüzden duyudan sorumludur), gag refleksini (Bu yüzden motor hareketlerden sorumludur) vagus (X) ile beraber yönetir. Parotis bezi (tükürük bezi) uyarılmasını sağlar, daha doğrusu parasempatik innervasyonunu sağlar, yani vücut istirhat halindeyken tükürük üretmeyi sağlar. Parasempatik innervasyon sindirim, boşaltım gibi başka sistemlerde de gerçekleşir.

1.1.2) Vagus (X)

Medullanın posterolateral (arka yan) kısmında bulunur, glossophartngeal siniri gibi duyu ve motor görevler üstlenir. Vücuttaki en uzun ve karmaşık sinirdir, kalp, tüm karın içi organlar (bağırsaklar, mide) ve akciğerlerle karmaşık bir bağlantısı bulunur. Medullanın ana görevlerinden olan soluma, sindirim ve kalp atışı gibi görevleri etkiler. Tat duyusunu algılar, sesin rezonansının sağlanmasında rol alan kasları uyarır. Herhangi bir hasar aldığı takdirde yutma ve gag reflekslerinin kaybına sebep olabilir

Bu fotoğrafta boyun arterlerinden uzanan beyaz ip şeklinde görülen sinir uçları vagustur. Bu şekilde beyin ve gövde arasında sensör gibi çalışarak olan bitenin bilgisinin alışverişi gerçekleştirilir.

 

1.1.3) Accessory (XI) 

Motor görevleri olan bir sinirdir. Boyunda bulunan SCM ve trapezius kaslarının kontrolünü sağlar.

1.1.4) Hypoglossal (XII)

Accessory'nin de olduğu gibi motor sinirdir. Dilin hareketlerinin, yutma ve konuşmanın düzenlenmesinde rolleri vardır.

1.2.1) Relay (yansıtıcı) nüklei: Periferal reseptörlerin olduğu bölgeden başlayarak yukarı kortikal merkezlere uyarıcıyı yansıtan nükleustur: gracile, cuneate, arcuate ve olivary nüklei gibi...

1.3.1) Retiküler nüklei: Retiküler formasyona ve otonomik fonksiyonlara aittir: raphe nüklei, gigantocellular nükleus, rollar'ın nükleisi, lateral retiküler nükleus ve medullaya merkezine giden birçok nöronda bulunur.

2) Sinir yolları

Motor sinir yolu: Kortikospinal (piramidal) yol

Duyusal yollar: Gracile fascicle, cuneate fascicle, medial lemniscus, spinal yol, termigeminal sinir, spinotalamik yol, spinoserebellar yol, iç serebellum sapı

2.1) Piramidal yol: Medullanın içerisindeki en dikey sinir yoludur. Medullanın ventral bölümünde sinir stimulasyonu ne veriyorsa aynı şekilde tüm medullaya protein akımını sağlar. Serebral korteks ile omurilik arasındaki ana motor sinir yoludur.

Kortikosipinal yol bilinç dahilindeki vücut hareketlerinin tamamını kapsar. Kortikobulbar yolu ise bilinç dahilindeki yüz, baş ve boyun hareketlerinden sorumludur. Merkezi sinir sistemi boyunca uzanır ve duyum sağlanan diğer sinirlerdeki bilgileri de beyine aktarma görevini üstlenir. Miyelinli veya miyelinsiz bölümleri olduğu için hetorojen yapıdadır.

2.2) Medial lemniscus: Piramidal yolun dorsalinde bulunur. Cuneate ve gracile nükleilerinin arasında somato-duyusal bilgileri aktaran fiber yapısı vardır. Talamusun içerisinden geçerek birincil somato-duyusal kortekste biter. Yukarıdaki ilustrasyonda çizilmemiş olsa da omurilikteki mavi noktadan geçmektedir.

2.3) İç Serebral Sap: Lateral longitudinal fasciculustan medial kısma doğru geçer. 

Bu beyaz kitle beyin kökü ve serebellumla omuriliği bağlayan nöral yollardan oluşur. Somato-duyusal fiberler, serebellumdan gelen çıktılar burada düzenlenir. Ayrıca denge ve postür düzenlenmesinde de önemli rolü vardır. 

2.4) Trigeminal sinirin omurilik yolları: İç serebral sapın ventralinde konumlanır. Bu yol yüzdeki duyusal iletimleri trigeminal sinirin omurilik nükleusuna taşır. 

2.5) Spino-serebellar yol: Piramidal yolu tanıttığım resimde en alt kısımdaki mavi sinirlerdir. İskelet üzerindeki kaslardan bilgi alır ve beyne ulaştırır.