Sinirbilim ve Nöropsikoloji

     Beyin anevrizması önceki yazımda da bahsettiğim gibi yeni doğan bebekten en yaşlı bireye kadar herkeste görülebilecek bir kondisyondur. Genelde hipertansiyonla beraber görülse de yüksek alkol, uyuşturucu ve sigara kullanan kişilerde de görülür, pulmoner emboli ve kalp iltihapları sonucu görülebilir (Çalkavur ve ark., 2010). Vakaların birçoğu Subarachnoid Hemorrhage adlı alanda görülür. Burası beyinle kafatası arasında ince bir dokudur.      Örnek olarak, 17 yaşında ani davranış değişiklikleri ve sindirim sistemi rahatsızlıkları (kusma, mide bulantısı) ile hastaneye başvuran bir gencin beynindeki intracranial anevrizmadan dolayı oluşan spontane trombozun hastaneye gelmesinin hemen ardınan MRI ve tomografi görüntülemeleri alınmış ve daha sonrasında anjiyografi görüntüleriyle desteklenmiş (Orman ve ark., 2020)      Anevrizmalarda yırtılma olduktan sonra yırtığı tedavi etmek ve hastayı kurtarma ihtimali düşük olsa da imkansız değildir. Bazı vakalarda Yüksek Akımlı Oksijen (High-flow b

     Bu yazıyı geçtiğimiz yıllarda kaybettiğimiz Grant Imahara, benzer bir şekilde hayatını kaybeden canım kardeşim, dostum Emre ve kalp anevrizması olan canım babam için yazıyorum. Daha fazla farkındalık sizinle beraber olsun, kendinize çok dikkat edin sevgili okurlarım.       Anevrizma vücudun herhangi bir yerinde olabilir ancak beyin ve kalp gibi hayati bölgelerde meydana gelenlerin hayati sonuçlar doğurması olasıdır. Yaşlanmanın ve bazı komplikasyonların doğal bir sonucudur bu. Etrafımızdaki insanlar ve kendimizde böyle bir durumun öldürücülüğünü azaltmak, bu kondisyonun farkındalığının yaratılmasının önemini vurgular, çünkü sağlıklı bir diyet, sigara ve alkolden uzak durmak, bol su tüketimi ve hareket genetik olmayan beyin anevrizmalarının önüne geçmede çok önemlidir. Daha fazla uzatmadan:      Beyin anevrizması (damar genişlemesi) hipertansiyon, sigara ve alkol kullanımı, guatr veya genetik dolaşım ve damar hastalıklarından oluşabilen; aynı bir üzümün salkımda durması gibi gözüke

  1.4 Ventromedial Prefrontal Korteks (vmPFC)      Sınırları belli olmasa da BA10, 13, 14, 25, 32 bölgeleri ile vmPFC ilişkili bulunmuştur. Amigdala, thalamus, nucleus dorsomedialis, dopaminerjik afferent kaynağı ventral tegmentum, entorhinal korteks ve temporal lob ile bağlantılırdır. İşlevsel olarak karar vermede, risk almada, uyuşturucu ve diğer türlü bağımlılıklarda (ödül mekanizmasıyla alakalı), duygusal tepkilerin düzenlenmesinde, toplumsal ahlaki unsurların değerlendirilmesinde, cesaret ve korku durumlarında, empati göstermede, anıların bellekte perçinlenmesinde ve cinsiyete özgü rollerin benimsenmesinde rol alır.

1. Telencephalon      Korteks, Hippocampus, basal ganglionlar, bulbus olfactorius gibi bölümlere ayrılır. 1.1 Serebral Hemisfer Alanları      Sağ ve sol beyin hemisferleri fissura longitudinalis cerebri ile birbirlerine yapışık şekilde olsalar da ayrılardır. Daha ventral kısımda corpus collosum adlı life demetiyle birbirlerine bağlıdırlar. Hemisferin en dış yüzeyinde neocorteks, gyrus adında kıvrımlar ve sulcus adı verilen oluklar bulunur. 1.2 Brodmann Alanları      İki beyin hemisferinde en geniş alanı kapsayan yapı anlamına gelen kortekstir. Korbinian Brodmann 52 bölgede bu korteksi ele almıştır. Nissl boyaması tekniğiyle yaptığı çalışmada beyin katmanlarının özelliklerini ve nöron tiplerini sınıflamıştır. Alan Kodu Anatomik Lokalizasyonları Kortikal İşlevleri BA3,2,1 Gyrus postcentralis Primier somatik duyusal alan BA4 Gyr

Pons, latincede köprü anlamına gelen beynin sapının bir parçasıdır, beyin sapının ventralinde konumlanır. Medulladan kaudal, orta beyinden rostral olarak ayrılır. Beynin fonksiyonel bir kısmı değildir fakat duyusal ve motor fiber yolları, serebellar ve afferent ve efferent yollar VI. (abdusens), VII. (yüz) ve V. (trigeminal) sinirlerini içerir. VIII. (vestibulocochlear) kraniyalinin belli kısımları ponsun kaudaline uzanır. Uyur/uyanıklığı, göz hareketlerini kontrol eden sinir grupları da ponsta bulunur. Optik çarprazlamanın olduğu yerler yeşille, oculomotor sinirlerin olduğu bölüm lacivertle, trigeminal sinirin olduğu bölüm açık mavi ile, abducens sinir mor ile, vistibular ve yüz sinirleri kahverengi ile gösterilmiştir. Ayrıca arter damarlar turuncu ile gösterilmiştir. Yazının bir sonraki bölümünde ponsun posterior kısmını inceleyeceğiz.

Bu kadar yazı okuduktan sonra hala iç yapısına geçemedik mi diye soruyor olabilirsiniz; medullanın genel olarak dış yapısını ve az da olsa bölümlerin görevlerini inceledik. Sıra hangi nükleusun (merkezi sinir sistemindeki nöron kümeleri) ve sinir yolunun (akson demetleri, nükleileri farklı yerlerden tutup birbirlerine bağlayan sinir ulaşım sistemleridir) ne işe yaradığını derinlemesine incelemeye geldi. Bunların hepsinin üstlerinde görsel desteklerle göstermeye çalışacağım, keyifli okumalar.  Medulla oblongata'nın ventralden dorsala 3 farklı bölümden oluştuğunu daha önceden söylemiştik: temel, tegmentum, tectum. Temel dediğimiz yer spinal kordun superioru, yani tam da aşağıdan yukarıya doğru düşünürsek beynimizin başlangıcı diyebiliriz. Tegmentum, 9. ve 12. kraniyal sinirlerinde olduğu olivary nükleinin içerisinde konumlanır. Tectum ise 4. ventrikülün bir parçası olarak olivary nükleinin posteriorunda kalıyor. Case courtesy of Assoc Prof Craig Hacking, Radiopaedia.org. From the cas

Medulla oblongata'nın dorsal yüzeyi, orta kısım dorsal medyan sulkus ile işaretlenmiştir. Bu sulkus, spinal muadili ile  Dorsal medyan sulkusun her iki yanında, sulkusa paralel uzanan iki dikey çıkıntı vardır. Sulkusun hemen yanında bulunan, omurilikten yükselen gracile fasciculus oluşur. Gracile fasciculus kraniyal kısmı, zarif fasikülün lifleriyle sinaps yapan bir röle çekirdeği olan gracile nükleüs içerir. Gracile fasciculus, gracile tubercule olarak adlandırılan kraniyal medulla'nın dorsal yüzeyinde görünür bir genişleme oluşturur. Her gracile fasciculusun laterali, kuneat fasciculus oluşturduğu başka bir dikey çıkıntıdır. Aynı zamanda, kuneat fasciculus için bir röle çekirdeği olan kuneat nükleüsü tarafından oluşturulan kama şeklinde tüberkül olan büyük bir kraniyal genişlemeye sahiptir. Her bir kuneat nükleüsünün laterali, trigeminal sinirin (CN V) omurilik nükleüsü tarafından oluşturulan, trigeminal tubercule adı verilen başka bir çıkıntıdır. Trigeminal tubercule'ün